Definicja mechanizm iluzji i zaprzeczania

Co to znaczy MECHANIZM ILUZJI I ZAPRZECZANIA: Jeden z trzech systemów uzależnienia (w okolicy systemu rozpraszania i rozdwajania "Ja" i systemu nałogowej regulacji emocji) w psycho-bio-socjalnej koncepcji uzależnienia od alkoholu. W świadomości osoby, u której rozwija się mechanizm uzależnienia coraz częściej ścierają się niekorzystne wiadomości o szkodach powodowanych poprzez picie i sygnały wskazujące na narastające zapotrzebowanie na pozytywne emocjonalne konsekwencje picia. Dysonans ten coraz częściej redukowany jest poprzez zaprzeczanie wiadomościom o szkodach, co doprowadza do wytworzenia się patologicznego mechanizmu regulacji psychicznej, nazwanego mechanizmem iluzji i zaprzeczania. Utrudnia on rozpoznawanie szkód i ich alkoholowej powody i dostarcza wskazówek przeszkadzających w powstrzymaniu uzależnienia i tworzy złudne i pozytywne wizje życia z alkoholem.system ten działa okresowo, tematycznie i bez udziału świadomości. Aktywizuje się wtedy, gdy nasila się dążenie do uśmierzania przykrych stanów emocjonalnych i pokusa doświadczenia pozytywnych skutków picia i gdy tematem mechanizmów umysłowych stają się kwestie powiązane z piciem alkoholu. U osoby uzależnionej powstaje całościowy i zwarty mechanizm przekonań, który ustala subiektywną wizję życia i świata odizolowaną od rzeczywistości i podporządkowaną pragnieniu picia. Obniża się umiejętność do weryfikacji spostrzeżeń i przekonań i sprawdzania ich zgodności z realiami życiowymi. W obrębie tego wewnętrznego świata alkoholika obowiązuje specyficzna "nałogowa logika" obejmująca zestaw reguł sterujących procesami umysłowymi osoby uzależnionej. Zbudowana jest zwłaszcza na następujących zasadach: "To nie ja", "To nie dlatego", "To nie tak było", "Tym wraz z pewnością się uda", "Od jutra będzie zupełnie odmiennie", "Oni są do mnie uprzedzeni", "Niewygodne fakty znikają gdy się o nich nie myśli", "Wystarczy mocno chcieć by to mieć" (wiara, iż mocne pragnienia tworzą fakty), "Co aby nie było to jakoś to będzie", "Co się stało to się nie odstanie".gdyż doświadczenia uzyskiwane poprzez osobę uzależnioną bezpośrednio po wypiciu alkoholu są dla niej nadzwyczajnie atrakcyjne, szansa na powstrzymanie picia opiera się tylko faktach występowania rozmaitych szkód związanych z piciem. System iluzji i zaprzeczania utrudnia jedna dostrzeganie tych szkód i ich związku z piciem. Jednak od czasu do czasu alkoholik staje się świadomy, co najmniej częściowo, obecności tych szkód i rozpoczyna myśleć o ograniczeniu picia. Skutkuje to przypływ przykrych przeżyć i nasilenie pragnienia picia, co ponownie aktywizuje system i ogranicza umiejętność do racjonalnego zarządzania postępowaniem.Doświadczenia życiowe osoby uzależnionej obejmują znaczną liczba faktów wskazujących na jej bezsilność wobec negatywnych wydarzeń związanych z piciem i deficyt kontroli nad własnym postępowaniem i sytuacjami życiowymi. Towarzyszy temu załamywanie się poczucia własnej wartości. System iluzji i zaprzeczania odgrywa ważną rolę w tworzeniu i podtrzymywaniu złudnych przekonań o własnej mocy i kontroli i wartości.system iluzji i zaprzeczania jest zakorzeniony w systemie myślenia magiczno-życzeniowego. Jest więc źródłem specyficznej wiary w istnienie irracjonalnych mocy, które mogą być zaprzęgnięte w służbie pragnień osoby uzależnionej. Skłania to posługiwania się rytualnymi czynnościami które mogą zapewniać kontrolę nad skutkami picia i swoją sytuacją życiową.
patrz także: psycho-bio-socjalny schemat uzależnienia Przyg. prof. dr hab. Jerzy Mellibruda