Definicja Liberalna Doktryna

Definicja DOKTRYNA LIBERALNA: Polityczna doktryna liberalizmu ukształtowała się w zwarty i spójny mechanizm w czasach oświecenia. Ustalenie liberalizm wywodzi się od łacińskiego przymiotnika liber – wolny. Po raz pierwszy w takim znaczeniu słowo ten został użyty najpierw XIX wieku poprzez parlament hiszpański – kortezy. Pojawianie się doktryny liberalizmu łączono z wysokim poziomem rozwoju gospodarczego i z wystąpieniami rewolucyjnymi we Francji i na kontynencie amerykańskim. W praktyce w XVIII wieku istniały dwa kluczowe ośrodki myśli liberalnej: angielski,gdzie czołowymi przedstawicielami byli John Locke, Adam Smith, Jeremy Bentham, John Stuart Mill, i francuski, gdzie działali Benjamin Constant, Emil Faguet, Francois Chateaubriand. W doktrynie liberalnej główną rolę odgrywa definicja wolności. Jest ona postrzegana jako akt indywidualizmu jednostki ludzkiej; jest wartością najwyższą,którą można ograniczyć jedynie przez zawierane umowy i zobowiązania rodzinne. „Niezależność jednostki jest główną ze współczesnych potrzeb – głosi w swoich pismach teoretyk liberalizmu B. Constant. – (…) Niechże więc władza się z tym pogodzi: wolność jest nam potrzebna i będziemy ją mieli”. Idea wolności liberalnej opiera się na założeniu istnienia naturalnych uprawnień jednostki wywodzących się z prawa natury o absolutnym i uniwersalnym charakterze. Prawa te są poprzednie w swojej genezie od definicje państwa i stoją powyżej prawem stanowionym poprzez instytucje państwowe. Prawa naturalne są przynależne jednostce z racji na cechy przynależne człowieczeństwu i nie powinny z tego powodu podlegać ograniczeniom. Wychodząc z takich poglądów, liberałowie inaczej od konserwatystów oceniają człowieka, postrzegając go jako dobrego i rozsądnego, zasługującego na zaufanie i ochronę ze strony instytucji państwowych. Nadzwyczajnie istotnym i trudnym zagadnieniem dla doktryny liberalnej jest ustalenie zakresu wolności politycznej przez wyraźne wyznaczenie jej granic. Próbuje to uczynić w swoim dziele O duchu praw francuski filozof i historyk Charles Louis de Montesquieu, nazywany również Monteskiuszem: Wolność polityczna nie bazuje na tym, by robić to, co się chce. W kraju, to oznacza w społeczności, gdzie są prawa, wolność może bazować jedynie na tym, by móc czynić to, czego się powinno chcieć, a nie być zmuszonym czynić to, czego się nie powinno chcieć. (…) Wolność to jest prawo czynienia wszystkiego tego, na co ustawy pozwalają; gdyby zaś jeden obywatel mógł czynić to, czego one zabraniają, nie byłoby już wolności, gdyż inni posiadaliby z natury rzeczy tę samą sposobność. [Monteskiusz, O duchu praw, 1748] W ujęciu liberalnym kraj powstało jako związek, którego celem jest zachowanie i ochrona własności. Kraj nie powinno angażować się w jakiekolwiek działania ograniczające wolność jednostki, a jego główną działalność powinno stanowić dążenie do zagwarantowania bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego.Liberałowie wyraźnie domagali się rozdzielenia kwestii państwowych od spraw kościelnych. O roli państwa dość sugestywnie pisze angielski filozof John Locke. Moim zdaniem, kraj jako społeczność ludzi zostało ustanowione wyłącznie w celu zachowania (…) dóbr doczesnych. Dobrami doczesnymi nazywam życie,wolność, całość i nietykalność ciała, jak także posiadanie dóbr materialnych. (…)Troska o dusze nie może wchodzić w zakres kompetencji urzędu publicznego. [John Locke, List o tolerancji, 1689] Liberałowie w swoich rozważaniach nad rolą państwa kładli spory nacisk na kwestie wolnego rynku i wolnej konkurencji. Liberalizm łączył własność prywatną i dobrobyt z brakiem ingerencji państwa w sprawy gospodarcze. Gospodarka, gdzie kraj ma własne udziały, jest niewiele skuteczna i nieopłacalna, bo najwspanialszym regulatorem jest „niewidzialna ręka rynku”. System ten daje wolność jednostce, zapewnia jej sposobność aktywności, przyczynia się do wzrostu bogactwa indywidualnego, które przekłada się na bogactwo powszechne całego społeczeństwa. Liberałowie są świadomi, iż nie ma metody na uczynienie bogaczami wszystkich,jednak twierdzą, iż to właśnie gospodarka liberalna, jak żadna inna wcześniej, uczyniła z wielu ludzi bogaczy. Współczesna doktryna liberalna uległa zmianom. Wpływ na jej aktualny kształt miały poglądy głoszone poprzez teoretyków nowego liberalizmu: Waltera Lippmana, Friedericha A. Hayka, Karla R. Poppera. Dla liberała nadal główną wartością pozostaje wolność, która jest podstawą ekonomii polityki i etyki. Pochodną wolności jest tolerancja. Kluczowym budulcem państwa opartego o zasady liberalizmu powinno być prawo. W ujęciu liberalnym rządy prawa to nie tylko zwyczajna praworządność, lecz również uregulowanie i ograniczenie władzy środkami prawnymi. Rola państwa w sferze gospodarczej została rozszerzona: powinna sprowadzać się do funkcji regulowania gwałtownych zakłóceń rynkowych, o ile może to doprowadzić do wzrostu produkcji, a również czuwania nad systemem monetarnym. Monteskiusz (Charles Louis de Secondat Montesquieu; 1689-1755) – francuski prawnik, filozof i poeta polityczny. W swoim głównym dziele O duchu praw (1748) wyłożył poglądy na temat państwa, które wg niego jest rezultatem umowy socjalnej i działa dla obrony swoich obywateli. Główne przesłanie Monteskiusza dotyczyło stosowanego współcześnie w krajach demokratycznych trójpodziału władzy na ustawodawczą,wykonawczą i sądowniczą. John Locke (1632-1704) – filozof angielski uznawany za najważniejszego twórcę empiryzmu i współtwórcę doktryny liberalnej. Jako filozof za główne uznawał badanie poznania i jego geneza i zakres. Wykład liberalizmu zawarł w dziele Listy o tolerancji (1689)